کودتا

کودتا

با شنیدن این واژه چه را به یاد می آوریم؟ به کدامین صفحات تاریخ سفر می کنیم ؟ چه بخشی از این سفر تاریخی بیشتر آزارمان می دهد؟  از این سفر تاریخی چه تجاربی را به دست می آوریم؟

بدیهی است که مهمترین و در عین حال کوتاه ترین و قابل دسترس ترین سفر تاریخی برای کارگران و زحمتکشان ایران و نمایندگان و روشنفکران وابسته و دلبسته به آن ها، کودتای بیست و هشتم مرداد ماه 1332 خورشیدی است که منجر به سرنگونی دولت ملی دکتر مصدق و در راستای تجدید روابط استثماری و استعماری دولت های ایالات متحده امریکا و انگیس (بریتانیا) واستقرار حاکمیتی که اراده لازم را برای دفاع از حقوق ملی و بین المللی مردم ایران نداشته باشد ،گردید .

نوشته های بسیاری در این باره وجود دارد که هریک با انگیزه هایی از سوی نگارنده های آنها، بخش هایی از این رویداد تاریخی را بیان کرده است. اما بنا به محدودیت هایی که در دسترسی به اسناد معتبر تاریخی در این مورد وجود داشته ، واقعیت، اهداف،کم و کیف و مجموعه عوامل تعیین کننده و موثر در این کودتا به درستی بیان نشده است .

اخیرا از نویسنده کتاب «ایران بین دوانقلاب» آقای یرواند آبراهامیان  کتابی در باره کودتا  با ترجمه ای از آقای ناصر زرافشان  از سوی  موسسه انتشارات نگاه  منتشر گردیده است . مطالب این کتاب حاوی آخرین مستنداتی است که آقای ابراهامیان به آن دست یافته است گر چه ایشان در پایان مقدمه (مدخل) کتاب  اشاره می کند که:«تا آن روز غیر محتملی که  ام آی سیکس  و سازمان سیا برای دسترسی به آرشیو مخفی خود چراغ سبز نشان بدهد، ما مورخین چاره دیگری جز این نداریم که با همین منابع پراکنده و گوناگون  بسازیم و برای دستیابی به هر تصویر منسجم و همسازی از کودتای 32 همین ها را کنار هم قرار دهیم.» در عین حال با توجه به همین میزان منابع منسجم و همساز نشان می دهد که کودتای بیست و هشتم مرداد  سال 32 با یک هدف مشخص از سوی دولت های امریکا و انگلیس و با طراحی و هدایت سازمان های دولتی و اطلاعاتی ام آی سیکس انگلیس و سازمان سیا  علیه  دولت دکتر مصدق طراحی و اجرا شد. هدف کودتا بی اثر  و ملغی کردن ملی شدن نفت  و ادامه غارت شرکت نفت انگلیس و ایران با پوشش هلندی و مشارکت شرکای کودتایی چون امریکا و شرکت های امریکایی بود و ضمن آن و با استقرار حکومت کودتا اعدام و شکنجه و ترور و زندان را برای مصدق و یارانش و همچنین احزاب مدافع  ملی شدن واقعی نفت و خلع ید غارتگران را به ارمغان آورد.

آقای یرواند آبراهامیان در بررسی میراث کو دتای بیست و هشت مرداد 32 چنین می نویسد:

« ......به طور قطع می دانیم که کودتا چهار میراث اساسی و مسلم  به شرح زیر از خود باقی گذارد:

1)     ملی کردن نقت را بی اثر و ملغی ساخت؛

2)     اپوزیسیون سکولار ایران را در هم شکست؛

3)     مشروعیت سلطنت را به شکل مهلکی از میان برد؛

4)     سوء ظن توهم آوری را که از قبل هم برعرصه سیاست ایران، سراسر و به شدت مستولی بود، باز هم شدید کرد به عبارت دیگر کودتا، نه تنها بر سیاست و اقتصاد کشور بلکه بر فرهنگ عمومی مردم آن  و آن چه برخی آن را ذهنیت عمومی جامعه می نامند نیز تاثیر عمیقی بر جای گذارد.»

مستندات کتاب کودتا حاوی مطالبی است که نشان می دهد امپریالیست ها چه از نوع امریکایی یا انگلیسی و ..... هیچ گاه جز منافع خود به چیزی نمی اندیشند و در مبارزه نابرابری که برای تامین آن برپا می سازند از هیچ ترفندی فرو گذار نکرده و نمی کنند. توسل به دمکراسی و حقوق بشر و دیکتاتور نمایاندن کسانی چون مصدق که تنها جرمش ملی کردن نقت ایران بود، به راه انداختن کار و زار  کمونیسم هراسی و  انجام توطئه هایی از قبیل توهین به مقدسات مردم  با جعل امضای حزب توده به منظور ایجاد تردید در همبستگی ملی و دامن زدن به اختلافات عقیدتی بین مردم، به کار گیری ارازل و اوباش با هدف ارعاب، وحشت و ناامنی، صرف هزینه های گزاف برای تبلیغات و جنگ روانی بین مردم و حتی برای تاثیر گذاری بر افکار عمومی مردم کشور های خود، همکاری های مشترک و نزدیک در حد ایجاد ستادهای درون مرزی و برون مرزی با رقبای سیاسی و اقتصادی  خود در عین به کار گیری جاسوس های خود در حوزه عملیاتی رقیب، توسل به توزیع منابع مالی از سوی وابستگان خود به عناصر سود جو و فرصت طلب برای انجام مقاصد خود بخشی از اقداماتی است که در تامین شرایط کودتا علیه مردم کشور های هدف به کار برده و می برند. البته یاد آوری این نکته ضروری است که منافع آنان ویژگی  تفسیر به رای خودشان را یدک می کشد. منافعی که در بدترین حالت کنترل آنان را در بازار تامین می کند

یرواند آبراهامیان در 1319 خورشیدی در تهران متولد شد؛ در ده سالگی راهی انگلستان شد و در آنجا به تحصیل پرداخت . در سال 1342 دوره کارشناسی ارشد را در دانشگاه آکسفورد به پایان برد.  سپس به امریکا مهاجرت و در سال 1348 از دانشگاه کلمبیا دکترای خود را دریافت کرد. آبراهامیان در دانشگاه های پرینستون و آکسفورد به تدریس تاریخ ایران پرداخت و همچنین در کالج باروک شهر نیورک  تاریخ جهان و خاور میانه را درس گفت. بسیاری از تاریخ پژوهان او  را برجسته ترین تاریخ نگاران معاصر می شناسند .