«سندیکا گذشته، حال، آینده» (3)
«مروری بر مهمترین اسناد جنبش جهانی سندیکایی»
اولین سند اساسی جنبش سندیکایی جهانی که شرح آن در یادداشت پیشین آمد به سال 1954 با عنوان منشور حقوق سندیکایی به تصویب رسید و در سال 1978 قریب 25سال پس از آن درنهمین کنگره سندیکایی سنددیگری به تصویب رسید که به خاطر ساختار و محتوی، نسبت به منشور، اهمیت برنامه ای بیشتری دارد.این اهمیت بخاطر آنست که کنگره نهم، منشور حقوق سندیکایی را باشرایط جدید تطبیق دادهاست. همانگونهکه انتظارمیرود کارگران جهان بادریافت درست از شرایط تازه با تکیه برمبارزات خلاقانه خود دریافتند که زمینه های اساسی منشور باید مشخص تر و تکامل یافته تر باشد تا بتواند ویژگی یک سند برنامه ای برای طبقه کارگر در همهی جای جهان بهدست دهد. این سند برنامه ای تحت عنوان« اعلامیه جهانی حقوق سندیکایی مصوبه همین کنگره سندیکایی جهانی » ضمن ثبت درتاریخ مورد توجه توده وسیع کارگران آگاه وسازمان یافته درسندیکاها واتحادیه های کشورهای مختلف قرار گرفته است.
درابتدای مقدمهی اعلامیه جهانی حقوق سندیکایی آمده است :« ما زحمتکشان که باکار یدی وفکری خود همه ثروت های کره زمین را می آفرینیم و درنظامهای اقتصادی و اجتماعی گوناگون کوشش میکنیم، از راه سندیکاهای خود ، آینده ای مبتنی برآزادی، دموکراسی، پیشرفت اجتماعی وصلح رابرای بشریت بنا کرده،آنرا تضمین میکنیم.» همچنین پس ازمقدمه اصولی که تضمین کننده این کوشش کارگران است به شرح زیر آمده است:
اصول:*
اِعمال کامل حقوق سندیکایی مستلزم بهرسمیتشناختن وتضمین موارد زیر درقوانین اساسی، درقوانین عادی و درعمل میباشد:
حق اشتغال بهکارمولد ومفید اجتماعی و امنیت شغلی برای همه.
حق رهایی یافتن ازگرسنگی،و کمغذایی مزمن،وحق برخورداری ازتغذیه مناسب.حق سوادآموزی،برخورداری ازآموزش وپرورش وآموزش حرفهای وفرهنگ.حق برخورداری ازخدمات بهداشتی ودرمانی ومراقبتهای پزشگی.
حق داشتن درآمد تضمینشده وتامیناجتماعی.
اجرای موثرحقوق مدنی،سیاسی،اقتصادی،اجتماعی وفرهنگی بدون هیچگونه تبعیض.
حذف بلادرنگ وقطعی همهی اشکال بهرهکشی ازخلقها و انسانها، ریشهکن ساختن استعمارنو، فاشیسم، نژادپرستی ازجمله نازیسم و آپارتاید و هرسیاست وایدئولوژی مغایر با اهداف واصول سازمان ملل متحد.
استقلال سیاسی و حق هر دولت در انتخاب نظاماقتصادی،سیاسی،اجتماعی و فرهنگی براساس اراده خلق خود .
ریشهکنکردن همهی اشکال استثماراقتصادی خارجی و استقرار نظام نوین اقتصادی بینالمللی.
دموکراتیزه کردن دولت وشیوهی کار آن ازطریق مشارکت زحمتکشان وسازمانهایشان دراداره امور دولتی اقتصادی، اجتماعی وفرهنگی بدون هیچحق سازمانهای سندیکایی ملی، منطقهای وبینالمللی برای تصمیمگیری مستقلانه وبدون دخالت خارجی،درباره برنامهها و اقدامات ومناسب احتمالی خود باسازمان های خارج از جنبش سندیکایی.
همه زحمتکشان بدون هیچگونه تبعیض از نظر سن، جنس، عقاید سیاسی،ومذهبی، عضویت سندیکایی، شغل یا تخصص باید از حقوق پیشبینی شده دراعلامیه حاضر بهرهمند گردند.
برای دفاع ازحقوق خود،زحمتکشان دربرابرقانون برابرند و دراین زمینه دستیابی یکسان وآزاد آنها به مراجع قانونی باید تضمین گردد.
درجامعه
ماده1: زحمتکشان حق دارند بدون کسب اجازه گردهمآیند ودر بارهی کلیه مسایل مورد علاقه خود آزادانه بحث واظهار نظر کنند.
ماده2: کارگران ازجمله کارمندان دولت،حق دارند بدون اجازه یاکنترل مقامات دولتی و کارفرمایان سندیکا تشکیل دهند،به سازمانهای سندیکای موجود بپیوندند،بدون اجازه یاکنترل مقامات دولتی و کارفرمایان و در هرگونه فعالیت سندیکای شرکت جویند.
ماده3: اعضای اتحادیههای کارگری حق دارند بدون دخالت وکنترل مقامات دولتی یا کارفرمایان، اساسنامهی اتحادیهی خودشان را آزادانه تنظیم کنندو فعالیت و روش کار اتحادیه را سازمان دهند.
ماده4: اعضای اتحادیههای کارگری حق دارندمطابق اساسنامهی اتحادیه، رهبران خود را شخصاً تعیین کنند وبه سمت های گوناگون در رهبری اتحادیه انتخاب شوند.
ماده5: کارگران حق دارند برای دفاع ازمنافعشان در هرگونه عمل سندیکایی اعم از اعتصاب،تحریم،تشکیل گروه انتظامات تحصن،تظاهرات خیابانی واشکال دیگر مبارزات سندیکایی شرکت جویند.
ماده6: زحمتکشان قطع نظر ازشغلشان ،حق دارند دست به اعتصاب بزنند ودراعتصاب یا تظاهرات همبستگی شرکت کنند بدون اینکه در هیچ حالِ این امر، چه قبل از اعتصاب چه درحین اعتصاب .یا پس ازآن، دست آویزی برای اخراج، تنبیه، جریمه یا مجازات وفشار و تضییقات گردد.
ماده7: زحمتکشان حق دارند مطبوعاتی را که مایلند به دست آورند، مطبوعات ونشریات سندیکای وکارگری پخش کنند، به تبلیغات سندیکایی بپردازند وبدون دخالت مقامات دولتی و کارفرمایان آموزشهای موردپسندِخود را کسب کنند.
ماده8: زحمتکشان حق دارند به سازمان های سندیکایی مراجعه کنندودرکلیه مسایل مربوط به دفاع ازمنافع وحقوق فردی وجمعی خود از آن کمک گیرند.
ماده9: بیکاری موقت یا کامل یک زحمتکش بههیچوجه نمیتواند مانع برخورداری وی از تمام حقوق سندیکایی گردد.
حقوق سندیکاها
ماده10: سازمانهای سندیکایی حق دارند به نمایندگی زحمتکشان، برطبق اساسنامه ای که خود آنان آزادانه تنظیم وتصویب کردهاند،بدون دخالت مقامات دولتی وکارفرمایان،فعالیت کنند. سندیکاها شخصیت حقوقی دارند.
ماده11: سازمانهای سندیکایی حق دارند طرز انتخاب رهبران وارگانهای اجرایی خود را آزادانه تعیین کنند، اداره امور داخلی خود را سازمان دهند وبرنامه عمل خود را تدوین کنند.
ماده12: اداره امور مالی سندیکا فقط حق سندیکا است ومقامات دولتی وکارفرمایان حقِ دخالت وکنترل آنرا ندارند. اموال ودارایی سندیکا را بههیچوجه نمیتوان مصادره کرد.
ماده13: سازمانهای سندیکایی حق دارنددرخارج یادرمحل کار، طبق شرایط مقرر دراساسنامه حق عضویت سندیکایی را جمعآوری کنند و درسطح کشور به دریافت یا بذل کمک همبستگی اقدام کنند.
ماده14: سازمانهایسندیکایی حق دارند بدون کسب اجازه از مقامات دولتی،کنفرانس، کنگره،گردهمآیی،تظاهرات از آن جمله تظاهرات خیابانی تشکیل دهند.
ماده15: سازمانهایسندیکاییحقدارند برای سازماندادن وپشتیبانی ازهرگونه عمل سندیکای ازجمله اعتصاب اقدامات لازم را بهعمل آورند .این امر چه بیشاز عمل، چه درحینآن یا پس ازآن نمیتواند دستآویزی برای تنبیه، جریمه، مجازات یا تضییقات گردد.
ماده16: سازمانهایسندیکاییحقدارند اماکن ثابتی را که درخور فعالیت آنها است از مقامات دولتی بهدست اورند وخودشان منحصراً آنها را مورد استفاده قرار دهند.
ماده17: سازمانهایسندیکاییحقدارند آموزش سندیکایی وفعالیت های دیگر آموزشی وفرهنگی زحمتکشان را سازمان دهند وبرای استفاده زحمتکشان، مدرسه،کتابخانه،باشگاه، وموسسات دیگر آموزشی،فرهنگی،تفریحی وورزشی تاسیس واداره کنند.
ماده 18:سازمانهایسندیکایی کلیه حرفه ها ومشاغل حق دارندبرمبنای حرفهای، صنعتی،محلی،استانی،کشوری، فدراسیون تشکیل دهند ویا بهفدراسیونهای موجود بپیوندند.
ماده19: سازمانهایسندیکاییحقدارند با شرکت فدراسیونها وسندیکاهای صنایع،حرفهها،ومشاغل گوناگون کنفدراسیونهای کشوری تشکیل دهند.
ماده20: سازمانهایسندیکاییحقدارند بهمنظور دفاع ازمنافع وحقوق زحمتکشان درتدوین سیاستهای اقتصادی،اجتماعی،سیاسی وفرهنگی دخالت کنندودر کلیه مسایلی که بامنافع حمتکشان ارتباط دارد یا آنها رابهخطر میاندازد، اظهارنظر واقدام کنند.
ماده21: سازمانهایسندیکاییحقدارند درباره دستمزدها،وشرایط کار وزندگی باکارفرمایان وازآنجمله با مقامات دولتی مذاکره کنند وباآنها درمورد یک حرفه یاجمعی از حرفهها و همچنین به مقیاس کشوری قرارداد دستهجمعی منعقد سازند.
ماده 21: سازمانهایسندیکایی حقدارنددر کلیه مراجعیکه بهمسایل مربوطبه زحمتکشان میپردازند،بیانگر منافع فردی یا جمعی زحمتکشان باشند ودرمراجع قضایی ازمنافع وحقوق آنان دفاع کنند.
ماده23: سازمانهایسندیکاییحقدارند درمدیریت،اداره موثر امور بیمههای اجتماعی وسازمانهای آموزش حرفهای ودیگرموسسات مربوط به مسایل اجتماعی شرکت کنند.
ماده24: سازمانهایسندیکایی باید در کلیه مسایلی که بهطورمستقیم یاغیرمستقیم بهزحمتکشان مربوط است، بهویژه هنگام تنظیم قوانین،آییننامهها طرف مشورت قرار گیرند. آنها حق دارندطرحهای قانونی تنظیم کنند.
ماده25: سازمانهایسندیکاییحقدارند به رسانههای گروهی ازجملهبه رسانههای گروهی متعلق به دولت دسترسی داشته و رسانههای گروهی متعلق بهخود داشته باشند.
تضمینها و حمایتها
ماده26: همه دولت ها باید درقوانین اساسی،قوانین عادی و اجرای آنها، رعایت کامل آزادی_های دموکراتیک وحقوق بشر راتضمین کنند. بهرسمیت شناختن وبهکاربستن حقوق بنیادی فردی واجتماعی ازجمله آزادی فردی ومصونیت شخصی،حق داشتن عقیده و بیانِ آن ،آزادی اجتماعات،حق دریافت اطلاعات وبرخورداری ازکلیه حقوق سندیکایی را برای همگان تامین سازند.
ماده27: دولتها باید ازطریق تصویب قوانین حمایتی واجرای دقیق آنهامراقب باشند که کارفرمایان ومقامات دولتی بههیچوجه بهمناسبت عضویت زحمتکشان درسندیکاها،بهسبب فعالیت سندیکایی،عقاید ومعتقدات آنها،هیچگونه تبعیضی درزمینه اشتغال ومناسبات کار اعمال نکنند. بهمنظور تضمین اجرای این قوانین، دولت ها بایدآییننامه های دادرسی موثر،سریع و واقعبینانه برقرار سازند ودر مورد آن کارفرما یا کارمند دولت که مرتکب تبعیض علیه زحمتکشان میشود کیفرهای سخت پیشبینی کنند.
ماده 28: دولتها باید نسبت به سازمانهای سندیکایی که بادارابودن شرایط نمایندگی،حق شرکت درمذاکرات مربوط به مسایل مناسبات کار دارند، هرگونه تبعیضی را ممنوع سازند.
ماده29: دولت ها باید هرگونه عمل مداخلهجویانه کارفرمایان کهبا ایجاد پشتیبانی یا تامین مالی سازمانهای زحمتکشان علیه وحدت زحمتکشان انجام میگیرد، قوانین جزایی وضع کنند. دولتها بایدبرخورداری کامل سازمانهای سندیکایی از شخصیت حقوقی وحمایت از آنرا تضمین کنند.
ماده30: دولتها نباید ازطریق قانونگذاری یا عملا دربرابر روند وحدت سندیکایی –درهرسطحی که خواست زحمتکشان باشد- مانع تراشی کنند.
ماده 31: دولتها حق گردهمآیی سندیکایی را ازطریق ممنوع ساختن مداخله مقامات دولتی(اعم از اداری،پلیسی یانظامی)وکارفرمایان درهرامری که بافعالیت سازمانهای سندیکایی مربوط باشد(مجامع،انتخابات،گردهمآییها)تضمین خواهند کرد.
ماده32: دولتها مصونیت محل کار سندیکاها وهمچنین مکاتبات ومکالمات تلفنی آنها راتضمین کرده وکلیه کسانی را که مقررات حامی این حق رانقض کنند تحت تعقیب جزایی ومدنی قرارخواهند داد. سندیکاها نباید ازطریق قانونی یا اداری مورد تعقیب یا تعلیق یا انحلال قرارگیرند.
در اقتصاد
ماده33:همه زحمتکشان حق دارند کار مولد،اجتماعاً مفید بادستمزد مکفی داشته باشند.
ماده34: زحمتکشان وسازمانهای سندیکایی آنها حق دارند درتدوین،اجرا وکنترل برنامه های رشد اقتصادی واجتماعی دموکراتیک مشارکت داشته باشند.
ماده35:سازمانهای سندیکایی حق دارند بههنگام تدوین سیاستهای صنفی،اصلاحات ارضی تنسیق سرزمین** وحفظ محیط زیست طرف مشورت قرار گیرند تا بتواننداز منافع زحمتکشان دفاع کنند.
ماده 36: دولتها باید اشتغال بهکارمولد و افزایش قدرت خرید، دستمزدها،حقوق بازنشستگی وکمکهای اجتماعی رابرای همه زحمتکشان تامین کنند.
ماده37: دولتها باید برای شرکت سازمانهای سندیکایی در تدوین برنامههای اقتصادی واجتماعی ترتیباتی رافراهم سازند بیآنکه به آزادی عمل سندیکاها درجامعه، دراقتصاد وکارگاه لطمهای وارد شود.
ماده38: سندیکاها بههر مسئلهای بهنظز آنها منافع عام،خاص یافردی زحمتکشان رابهخطر میاندازد، صلاحیت رسیدگی را دارند.
درمحل کار
ماده39: زحمتکشان حق دارند در محلکار گردهمآیند،حق عضویتها راجمعآوری کنند، مطبوعات را مطالعه کنند،مطبوعات ونشریات سندیکایی را پخش کنند وهرگونه تبلیغ سندیکایی را انجام داده وحقوق مدنی وسیاسی خود را بهطور کامل اعمال نمایند.
ماده40: زحمتکشان حق دارند در موسسات دولتی یا خصوصی ودر هرکارگاهی،نمایندگان سندیکایی،عضای شورای موسسه یارهبران سازمانهایسندیکای موسسه را که عهدهدار دفاع ازمنافع آنها هستندانتخاب کنند وهمچنین حق دارندبهاین منصب ها انتخاب شوند
ماده41: زحمتکشان حق دارند راجع بههر مسئلهای که منافع عام،خاص یافردی زحمتکشان رابهخطر میاندازدبه نماینده سندیکایی که آزادانه انتخاب شده است مراجعه کنند.
ماده42: سازمانهای سندیکایی حق دارند بدون نظارت مقامات دولتی و کارفرمایان،دعوت به گردهمآیی سندیکایی کنند و فعالیتهای خود را در داخل موسسات وسایر کارگاهها انجام دهند.
ماده43: نمایندگان منتخب زحمتکشان ونمایندگانسندیکاها درموسسه حق دارنددرکلیه محلهای کار(تاسیسات،گارگاهها ودفاترآن موسسه )آزادانه رفتوآمد کنند ودسترسی به همه اماکن محل سکونت و محوطه موسسه نیز باید برای نمایندگان سندیکایی تامین گردد.
ماده44: نمایندگان منتخب زحمتکشان ونمایندگان سندیکاها درموسسه حق دارند بخشی از ساعات کار خود را برای انجام سریع وموثر وظایف خود استفاده کنند.
ماده45: سازمانهای سندیکایی باید همه وسایل لازم جهت وظیف خود رادرمحل کاردر اختیار داشته باشند بهویژه ازحق استفاده از اتاقهای گردهمآیی وتابلوهای اعلانات که کارفرما باید دراختیارشان قرار دهند برخوردار گردند.
ماده46: سازمانهای سندیکایی از حق مذاکره دستهجمعی درسطح کارگاه برخوردارند تا ازاینطریق بتوانند قراردادهایدستهجمعی منعقد درسطح کشوری را تکمیل کرده،باشرایط کارگاه منطبق ساخته وبهبود بخشند.
ماده47: سازمانهایسندیکاییحقدارند تصمیم های یکجانبه کارفرما را که بدون اطلاع قبلی با سندیکاها شرایط کار راتغییر دهد مردود اعلام کنند.
ماده48: درچارچوب شرکتهای ماورای ملی، حق سازماندهی وفعالیت سندیکایی سازمانهای سندیکایی محل کار، نباید محدود شود.
ماده49: درشرکتهای ماورای ملی نمایندگان سندیکا ودیگر نمایندگان منتخب زحمتکشان حق دارند درکارگاههای متعلق به شرکت درسطح ملی، منطقهای، وبینالمللی آزادانه رفتوآمد کنند.
ماده50: زحمتکشان وسازمانهای سندیکایی آنها حق دارند درباره عملکرد، سود، طرحهای سرمایهگذاری،تولید،گسترش ونوسازی موسسه،اطلاعات واقعی وقابل رسیدگی کسب کنند. این اطلاعات رابخواهند وبرای دستیابی به آن تلاش کنند تا بتوانند وظایف نمایندگی منافع زحمتکشان را انجام دهند.
ماده51: دولتهاباید در زمینه گزینش سیاستهای اقتصادی،مالی وفنی کارگاه نظارت دموکراتیک داشته باشند.
ماده52: سازمانهایسندیکاییحقدارنددر مواردیکه خطری متوجه زندگی یا تندرستی زحمتکشان گردد توقف فوری کار را بخواهند.
تضمین ها وحمایت ها
ماده53: دولتهاباید قوانینی تصویب کنند تابا تحکیم وگسترش حقوق سندیکایی، قدرت کارفرما را درمسایل مربوط بهمناسبات کار محدودسازد.
ماده 54: دولتهابایدبا وضع قوانین ودیگر مقررات حقوقی، وظایف وحقوق موسسات راطوری مشخص سازند که ازطریق تضمین وگسترش حقوق سندیکا ونمایندگان منتخب زحمتکشان،تجدید ساختار ودموکراتیزه کردن اداره موسسه را بهویژه درموارد زیر تامین کند
- بهرسمیت شناختن وتضمین حق کار وحق اشتغال بهیک شغل معین.
- ممنوعیت اخراج جمعی وتعطیل یا انتقال کارخانه بهسبب بروز اختلاف سندیکایی،به مثابه نقض حق کار وایجادمانع دربرابر فعالیت سندیکایی.
- حق نظارت سندیکاها بر استخدام وممنوعیت هرگونه اخراج بدون مشورت قبلی با سازمان سندیکایی.
- بهرسمیت شناختن سازمان سندیکای وپیامدهای قانونی آن درهمه موسسات، باهرتعدادی از کارکنان.
- وضع مجازات وجریمه برای آن کارفرمایا کارمند دولت که علیه منافع زحمتکشان مرتکب اعمال تبعیضآمیز،مجازات یاتدبیر انضباطی شدهاست ودرصورتی کهاین تدابیر منجر به اخراج زحمتکشان شود، بایدبازگشت به کار اخراجشدگان تامین گردد.
- تضمین عدم اخراج منتخب زحمتکشان ونمایندگان سندیکایی طی دوره کاندیداتوری آنها وتامدت معینی پس ازپایان سمت نمایندگی.
- ممنوعیت استفاده از نیروی انتظامی علیه زحمتکشان.
ماده 55: کلیه اشکال سازماندهی اداره کارکنان کهبه امنیت داخلی یاگروه مداخله- جو وبرای جاسوسی وخبرچینی علیه زحمتکشان یا تشکیل لیست سیاه انجام میگیرد باید ممنوع گردد.پرونده های کارکنان بههر شکلی که تنظیم شود نیاید حاوی هیچگونه اطلاعاتی باشد که بتواند برای منظورهایی غیر از منظورهای استخدامی مورد استفاده قرار گیرد.
ماده56: دولتها باید مقررات الزامآوری برای کارفرمایان ومقامات دولتی وضع کنند تابرخورداری واقعی سازمانهای سندیکایی ازحق نظارت دموکراتیک برای اداره امور موسسات، بهویژه در موارد زیر تضمین شود.
- مشارکت درنظارت برسیاست استخدامی وکارآموزی که ازجانب کارفرما مقرر میگردد.
- مشارکت دربازرسی کار .
- مشارکت درتعیین ضوابط ترفیع و افزایش دستمزدها.
- مشارکت درنوسازی وبهبود تولیدبرتصمیمگیری در هرمسئلهای که مربوط به تغییر مالکیت موسسه وتغیر کیفیت نمیگردد.
- مشارکت درسازماندهی خدمات اجتماعی وفعالیتهای ورزشی وفرهنگی.
در روابط بینالمللی
ماده57: سازمانهایسندیکاییحقدارند سازمانهایمنطقهای یا بینالمللی مطلوب خود بپیوندند.
ماده58: سازمانهای سندیکاییحقدارند بهطورکامل درفعالیتهای سندیکایی بینالمللی شرکت کنند، باسازمانهای سندیکایی سایر کشورها،سازمانهای سندیکایی منطقهای یابینالمللی همکاری کرده به اقدامات مشترک یا اقداماتی جهت همبستگی دست زنند.
ماده 59: سازمانهای سندیکاییحقدارند کنفرانسها،گردهمآییهاو دوره های کارآموزی بینالمللی ترتیب دهند.
ماده60: سازمانهای سندیکاییحقدارند بدون هیچگونه محدودیت با سازمانهایسندیکایی منطقهای،بینالمللی وسازمانهای سندیکایی کشورهای دیگر هیاتهای نمایندگی مبادله کنند وباآنها ارتباط برقرار سازند.
ماده61: سازمانهای سندیکاییحقدارند در تدارک مذاکرات وموافقتنامه های دوجانبه یاچندجانبه مربوط به مهاجرت زحمتکشان،درانعقاد و نظارت براجرای آن شرکت کنند.
ماده62: سازمانهای سندیکاییحقدارند در امور هیاتهای(ارگانیسمهای)همپیوندی اقتصادی ودرتعیین ،اجرا وکنترل سیاستهای آنها مشارکت کنند.
ماده63: سازمانهای سندیکاییحقدارند درشرکتهای ماورایملی،کمیتههای بینالمللی مرکب از نمایندگان سندیکایی ایجادکنند یابه کمیتههای موجود بپیوندند.
ماده64: سازمانهای سندیکاییحقدارنددرسطح گروهبندیهای اقتصادی منطقهای وشرکتهای ماورایملی به مذاکره جمعیبینالمللی مبادرت ورزند. بدونآنکه این امر ازحقوق کامل سندیکایی درسطح موسسه یاکشور لطمه زند.
ماده 65: سازمانهای سندیکاییحقدارندازجنبه های اقتصادی واجتماعی موافقتنامههای منعقده میان دولتها وشرکتهای ماورایملی اطلاع حاصل کرده وراجع به آنها طرف مشورت قرارگیرند.
ماده66: سازمانهای سندیکاییحقدارند درمحافل گوناگونیکه جهت بحث ومذاکره درباره مسایل اقتصادی، اجتماعی وفرهنگی بینالمللی تشکیل میشود وباشرایط زندگی وکار زحمتکشان ارتباط مییابد، شرکت جویند.
ماده 67: سازمانهای سندیکایی بینالمللی حقدارندبا سازمانهای سندیکایی همهی کشورها مناسبات دایمی داشتهباشند وباسازمانهای سندیکایی که علاقمندند موافقتنامههای همکاری ومبادله هیاتهای نمایندگی منعقد سازند.
ماده68: سازمانهای سندیکایی بینالمللی حقدارند نشریات خودرا درکشورهای علاقمند چاپ ومنتشرسازند. دراین کشورهاگردهمآییها،کنفرانسها و دورههای کارآموزی بینالمللی را سازمان دهند.
ماده69: سازمانهای سندیکایی بینالمللی حقدارنداز سازمانهای سندیکایی ملی یا منطقهای حق عضویت وکمک همبستگی دریافت کنند ومتقابلا درکمک همبستگی به آنان شرکت جویند.
تضمین ها وحمایت ها
ماده70: دولتها باید درقوانین خود برای سازمانهای سندیکایی حق عضویت درسازمانهای سندیکایی بینالمللی را بهرسمیت بشناسند وبرخورداری ازاین حق رابهویژه از طرق زیر تضمین کنند:
- وضع مجازات برای کارفرمایان وکارمندان دولت که در برابر فعالیت سندیکایی بینالمللی سازمانهای زحمتکشان ممانعتی ایجادکنند.
- اعطای گذرنامه و روادیدهای لازم به نمایندگان سندیکایی تبعهی کشور خود.
- اعطای روادید ورود واجازه اقامت به نمایندگان سندیکایی سایر کشورها وسازمانهای سندیکایی منطقهای وبینالمللی.
- مصونیت مکاتبات میان سازمانهای سندیکایی ملی وبینالمللی.
ماده71: دولتها دراجرای کامل ومستقلانه قوانین خود تسلیم فشار شرکتهای ماورای ملی که شرط استمرار خود دریک کشور را ایجاد محدودیتهایی دراجرای کامل حقوق سندیکایی زحمتکشان قرار میدهند، قرارنخواهند گرفت.
ماده72: دولتها باید تضمین کنندکه شرایط مساعدتری که زحمتکشان و سازمانهای سندیکایی آنان درکشور خود بهدستآوردهاند بهعلت مقررات نامساعدتری که ممکناست درموافقتنامههای بینالمللی منعقده درگروهبندیهای اقتصادی منطقهای یا موسسات ماورای ملی گنجانده شدهباشد ، دستخوش تنزل یا عدم اجرا نگردد.
ماده73: دولتها باید تسهیلاتی رافراهمآورند تا سازمانهای سندیکایی بتوانند درهر عملی که بهمنظور اثربخشساختن مجازاتهای اقتصادی مصوبه سازمان ملل متحد علیه کشورها و موسساتی که آپارتاید،تبعیض نژادی وتجاوز آشکار به حقوق بشر را اعمال وتشویق میکنند، اتخاذ تصمیم کرده مشارکت کنند.
ماده74: دولتها درچارچوب شرکت خود درفعالیتهای سازمان بینالمللی کار باید بههنگام تعیین نمایندگان ومشاوران فنی شرکتکننده درگردهمآییهای گوناگون وکنفرانس عمومی سازمان بینالمللی کار، اصول عدم تبعیض نسبت به سازمانهای سندیکایی را دقیقا به کاربندند.
ماده75: دولتها به عنوان اعضای جامعهی بینالمللی و بهمنظور تسهیل استقرار نظام نوین اقتصادی بینالمللی، ضمن تامین پیشرفت اقتصادی واجتماعی و احترام کامل به حقوق بشر و آزادیهای سندیکایی،باید دراسرع وقت ابزارهای بینالمللی حمایت ازحقوق اقتصادی،اجتماعی،فرهنگی،مدنی،سیاسی،وسندیکایی بهویژه پیمانهای بینالمللی حقوق بشر، مقاولهنامه87 راجع به حق تشکل وحمایت ازحقوق سندیکایی،مقاولهنامه 98 راجع بهحق تشکیل و مذاکره دستهجمعی، مقاولهنامه111 درباره تبعیض(دراشتغال وحرفه)، مقاولهنامه 141 راجع به سازمانهای زحمتکشان روستایی را تصویب کرده و بهمرحلهی اجرا درآورند.
ماده76: برای آنکه سازمان بینالمللی کار، بطور مشخص و موثر ودرحدصلاحیتش درپیشبرد، تضمین وتامین آزادیهای سندیکایی وحقوق بشر، نقش خود را ایفا کند باید قرارها و مقاولهنامههای بینالمللی نوینی ارایه و تصویب کند که منطبق بر روح مواد اعلامیه حاضر (اعلامیه جهانی حقوق سندیکایی) باشد .
*اصول و مواد 76 گانه که دربالا آمده است از دهمین کنگره سندیکایی جهانی و دوسند اساسی جنبش سندیکایی است که در اردیبهشت 1361 به همت انتشارات ابوریحان منتشر شدهاست.
«سندیکا گذشته، حال، آینده»
«مروری بر مهمترین اسناد جنبش جهانی سندیکایی»
در ادامه بحث پیرامون سندیکا گذشته ،حال،آینده ضروری است ابتدا یک یکی ازمهمترین اسناد جنبش اتحادیه ای کارگران جهان را برای درک واقعی از چگونگی کارکرد این جنبش که توسط نمایندگان واقعی کارگران در54 سال پیش درکنگره کارگری سندیکایی جهانی به تصویب رسیده است مورد مطالعه دقیق قرار دهیم .
این سند «منشور حقوق سندیکایی» توسط شورای عمومی فدراسیون سندیکایی جهانی در 9دسامبر 1954 (1333 خورشیدی) در ورشو به تصویب رسیده است.
این سند نتیجه و دستاورد بزرگی ازمبارزات جنبش سندیکایی کارگران دنیا و دارای اهمیت تاریخی و برنامهای است.
منشور حقوق سندیکایی یکی از اساسی ترین اسناد جنبش کارگری است که توانسته است تاثیرات تعیینکننده ای در اجرای مصوبات سازمان بین المللی کار به جا گذارد.
اهمیت برنامهاین سند و دیگر اسناد جنبش جهانی سندیکایی از آنجا ناشی میشود کهبا تکیه برتجارب تاریخی وسنتهای سازمانهای سندیکایی وخرد جمعی همهی کنشگران ومبارزین سندیکایی درسراسر جهان تهیه،تدوین وتصویب شده است وبا توجه به استعداد و ظرفیتهای واقعی درآن میتواند پایه مشترکی برای تامین وتثبیت حقوق وآزادی های سندیکایی در راه رشد و پیشرفت کارگران ایران قرارگیرد.
درست 24 سال بعد در 22 آوریل 1978 توسط کنگره نهم فدراسیون سندیکایی جهانی ، اعلامیه حقوق سندیکایی در76 ماده بهتصویب رسید که دربخش تضمین ها وماده 76 آن چنین آمده است: برای آنکه سازمان بینالمللی کار ، بطور مشخص و موثر ودرحدصلاحیتش درپیشبرد، تضمین وتامین آزادیهای سندیکایی وحقوق بشر، نقش خود را ایفا کند باید قرار ها و مقاوله نامه های بینالمللی نوینی ارایه و تصویب کند که منطبق بر روح مواد اعلامیه حاضر (اعلامیه جهانی حقوق سندیکایی) باشد .
از آنجا که این اسناددر کشور ما ایران (جز درسال 1361 توسط انتشارات ابوریحان و برخی انتشارات غیر رسمی) انتشار رسمیِ وسیع وگسترده ای نیافت، و به تبع این محدودیت وسایر محدودیت های ناشی از شرایط اجتماعی وسیاسی سه دهه اخیر ، بهویژه سالهای طوالانی جنگ نفرت انگیز وهمچنین رکودناشی از سرکوب جنبش سندیکایی دهه 60 و بهدنبال آن تسلط حزب خانه کارگر وحزب اسلامی کار برروابط کارگری وتحکیم شوراهای اسلامی کار به عنوان تشکیلات ترکیبی وسیاسی ایدئولوژیک بربخش قابل توجهی از روابط کارگری موجودکشور و سایر ملاحظات تاثیرگذار در بهحاشیه کشاندهشدن ِکارگران وحذف آنها ازحضور در مشارکتهای اجتماعی ضرور،ناچار کارگران ازدرک مسایل مهم مربوط به زندگی اقتصادی، اجتماعی خود بازماندند آموزش های لازم و از آن جمله درسهای سندیکایی لازم را از این اسناد دریافت نکردند.با برآمدنوینی ازجنبش سندیکایی در ایران اکنون هرگارگر آگاه و هوشیار نیازمند شناخت هرچه وسیعتر از مبانی و اصول نظری جنبش سندیکایی است تا:
1-از این شرایط و امکانات موجود به بهترین شکل ممکن در راستای امر سازمانیابی کارگران حول بی بدیلترین سازمان صنفی – طبقاتی بهره گیرد .
2- امکان بحث وبررسی و برخوردخلاقانه با این مبانی و نظریات و اسناد و مصوبات جنبش سندیکایی جهانی فراهم آید .
3- ازدچارشدن به دورباطل تئوریپردازیهای محض دوستان دروغین طبقه کارگر پرهیز شود و درعین حال به پالایش نظری دوستان بی تجربه و ابهام رذه ای که خواهان توسعه دانش کارگری این طبقه بزرگ اجتماعی هستند ، یاری شود. مطالعه این اسناد برای کسانی که جنبش سندیکایی کارگران را به درستی نشناخته اند و تحت تاثیر تبلیغات نادرست گروههای ومحافل معینی از طرفداران دروغین طبقهکارگر قرار دارند، میتواند روشنگر بسیاری از ابهامات ایجادشده باشد وهمچنین یاریگر کارگران درشناخت هرچه گسترده تر و عمیقتر از حقوق سندیکایی باشد.
4- از طریق تجهیز به دانش سندیکایی وتحکیم اعتقاد به تثبیت حقوق وآزادیهای سندیکایی به روند روبه رشد سندیکاخواهی در میان کارگران سرعت داده شود. تلاش میشود تا این اسناد از این طریق دراختیار قرارگیرد.
«منشور حقوق سندیکایی»*
1- حقوق کارگران:
کارگران حق دارند اتحادیهکارگری( سندیکا ) تشکیل دهند ، به اتحادیه های موجود بپیوندند ودرفعالیت اتحادیهای شرکت کنند بدون اینکه اجازه یاکنترل مقامات دولتی یا کارفرما لازم باشد .
کارگران حق دارند درمحل کارخود ویا درهرکجای دیگر ملاقات کنند، بحث کنند وعقاید خود را درمورد تمام مسایلی که بهآنها مربوط است آزادانه ابراز دارند، آنها حق دارندکه مطبوعات مورد نظرخودرا بخوانند، نشریههای اتحادیهای و کارگری را توزیع وبرای اتحادیه تبلیغ کنند .
کارگران حق دارند درکارخانه های دولتی یاخصوصی ودرهرمحل دیگر نمایندگان کارگر، نمایندگان اتحادیه ویارهبران سازمان اتحادیهکارگری را انتخاب کنندکهاین نمایندگان برای دفاع ازمنافع کارکران مسوولیت خواهندداشت. هرکارگری حق دارد که بهعنوان نماینده انتخاب شود.
کارگران حق دارندکه با سازمان اتحادیهای خود ویا نمایندهای راکه خود انتخاب کرده اند دربارهی هرموضوعی که به منافع عمومی، خصوصی ویا شخصی آنها مربوط میشود، مطرح سازند .
کارگران حق دارند درهرفعالیتی در دفاع از منافع خود، چه دراعتصاب، چه تظاهرات وچه فعالیتهای دیگر اتحادیهای، شرکت کنند.
تحت هیچ شرایطی کارفرمایان ویا مقامات دولتی حق ندارند فعالیت اتحادیهای کارگران ویا نظرات شخصی واعتقادات آنها را به عنوان دلیلی برای تبعیض چه درمورد استخدام یاهرشرایط استخدامی یا دستمزد یا اخراج ویا جریمه بهکاربرند.
2- آزادی فعالیت سندیکاها:
اعضای اتحادیه ها باید آزادانه قوانین مربوط به اتحادیههای خود را بنویسند. اینرا که اتحادیهها چگونه باید عمل کنند وفعالیت آنها چه باشد،خودباید تعیین کنند. آنها باید رهبران و سایر افراد مسوول خودرا آزادنه و بدون هیچگونه محدودیت انتخاب کنند.
سازمانهای اتحادیهای کارگری حق دارندکه براساس قوانین خود عمل کنند. بدون آنکه مزاحمت یا کنترلی از طرف مقامات دولتی یا کارفرما برای آنها ایجاد گردد.
سازمانهای اتحادیههای کارگری حق دارند بدون کسب اجازه ازهرمقام دولتی جلسه یاکنگره تشکیل دهند .آنها حق دارندتظاهرات ترتیب بدهند که شامل تظاهرات درخیابان نیز میشود .آنها حق دارنددر محل کار خود جلسه تشکیل دهند.
کارگرانی که دراتحادیههای کارگری سازمان یافته اند حق عضویت خود را برحسب قوانین اتحادیه خود پرداخت خواهندکرد. این وجوه به شیوه ای که قانون اتحادیه مشخص کرده جمع آوری میشود . پرداخت حق عضویت اختیاری است. نحوه اداره صندوق اتحادیه، فقط دراختیار اتحادیه است بدون آنکه از طرف مقامات دولتی یا کارفرما کنترل گردد تحت هیچ شرایطی صندوق اتحادیه هایکارگری ویا دیگر دارایی های آنها ضبط شدنی نیست.
اتحادیههای کارگری حق دارند از مقامات دولتی محل ثابتی متناسب با فعالیتشان دریافت کند آنها بهتنهایی حق اداره محل خودشان ویا محلی کهبه آنها اگذار شده را دارا هسنتد . مصونیت این محل ها باید رعایت گردد.
سازمانهای اتحادیهکارگری حق دارند برای کارگران هرنوع آموزش ویا فعالیت فرهنگی ترتیب دهند.برای آنها مدرسه،کتابخانه،باشگاه ویا هرنوع تسهیلات اجتماعی،آموزشی،فرهنگی،تفریحی و ورزشی دیگرتهیه دیده و آنرا اداره کنند.
نمایندگان اتحادیههای کارگری و نمایمندگان کارگران حق دارند فعالیت خود را در محیط کار خود،بدون دخالت یانظارت مقامات دولتی ویاکارفرما انجام دهند.آنها مادام که مشغول فعالیتهای اتحادیهای خود هستند باید درمقابل هرنوع جریمه یا تنبیه یاتوبیخ حمایت شوند.در جاهاییکه خانههای سازمانی دراختیار کارگران قرار دارد نبایداز ورود نمایندگان اتحادیههایکارگری برای انجام وظایف خودبهاین محل ها توسط مقامات دولتی ویا کارفرماجلوگیری بهعمل آید.
تمام اتحادیههایکارگری حق دارند برپایه حرفه یا صنعت دریک محل یا منطقه یا کشور ویا قلمرو باهم فدراسیون تشکیل دهند. اتحادیه های کارگری همچنین حق دارند کنفدراسیونی دربرگیرنده صنایع،حرف ویا تخصص های مختلف باشد،ایجاد کنند.
3- حق اتحادیه برای نمایندگی کارگران :
اتحادیههای کارگری حق دارند ازمنافع هر کارگری دفاع کنند و درتمتم مسایلی که به منافع کارگران مربوط است بررسی کرده اظهار عقیده کرده ودخالت کنند.
اتحادیههایکارگری،ازجمله کارگرانیکه درخدمات عمومی کارمیکنند،حق دارند با کارفرمایان ومقامت دولتی مباحثه کرده وقراردادهای دستهجمعی منعقدکنند.
اتحادیههای کارگری منافع انفرادی ویا دسته جمعی کارگران را درتمام مجامع مربوطه بهخصوص در رابطهبا دستمزد،ایمنی،آموزش حرفهای،استخدامی،و اخراج نمایندگی میکنند.
هیچ تبعیضی نباید بین اتحادیهایکارگری توسط مقامات دولتی در رابطه با نمایندگیشان، قایل گردد. اتحادیههای کارگری حق دارند بهخاطر خصلت نمایندگی خود در کارهای مربوط بهخود شرکت کنند. اگرقرارباشد فقط دریک سازمان انتخاب شوند چنین حقی به آنکه بیشتری نمایندگی را داراست تعلق دارد.
آنها حق دارند که در اداره وتعیین خطمشی سازمان های تامین اجتماعی ویا هرسازمان دیگر که به مسایل اجتماعی ارتباط دارد ، شرکت کنند.
آنها حق دارند برای دفاع ازحقوق کارگران به دادگاه بروند .
سازمانهای اتحادیههای کارگری باید درتمام مسایلی که مستقیم ویا غیرمستقیم به آنها مربوط است، بهخصوص درتنظیم قوانین وآییننامهها مورد مشورت قرارگیرند.
4- حق اعتصاب:
حق اعتصاب یک حقاساسی کارگران است . هرکارگر، صرفنظر از حرفه اش ، نباید حق دارد بدون هیچ محدودیتی به عمل اعتصاب متوسل شود. کارگران وسازمانهای اتحادیه ایحق دارند عمل اعتصاب را سازمان دهند ویا ازآن حمایت کنند.
سازماندهی یک اعتصاب وشرکت دریک اعتصاب نباید تحت هیچ شرایطی باعث تنبیه، جریمه ویاهرعمل توبیخی دیگر،چه قبل،چه دراثنا و چه بعداز اعتصاب گردد.
5- فعالیت بینالمللی اتحادیههای کارگری:
سازمانهای اتحادیه کارگری حق دارند به سازمانهای بینالمللی اتحادیهکارگری، به انتخاب خود وبراساس خواستههای آزادانه ابراز شدهی اعضای خود بپیوندند.
سازمانهای اتحادیههای کارگری حق دارند درفعالیتهای بینالمللی اتحادیهای شرکت کنند، باسازمانهای بینالمللی اتحادیهی کارگری همکاری کنند وکارمشترک انجام دهند وباکارگران واتحادیههای کارگری سایر کشورها همبستگی
اعلام کنند. آنها حق دارند جلسات و کنفرانسهای اتحادیه کارگری مشترک تشکیل دهند.
سازمانهای اتحادیههای کارگری حق دارند با سازمانهای اتحادیهی بینالمللی یا خارجی،بدون هیچ محدودیتی،نماینده مبادله کند. بدین منظور درصورت لزوم به نمایندگان آنها گذرنامه و ویزا داده خواهد شد.
سازمانهای اتحادیههایکارگری حق دارند با سازمانهای کارگری همه کشورها روابط همیشگی برقرارکنند. آنها حق دارندبا سازمانهای اتحادیهی کارگری علاقمند توافق کنندکه برای آنها نماینده یا نشریه بفرستند. همچنین آنها حق دارند جلسات و کنفرانسهای بینالمللی اتحادیهای کارگری را درکشورهای مربوطه ترتیب دهند و همبستگی و کمک متقابل بینالملی راسازمان دهند.
آنها حق دارند از سازمانهای اتحادیهی کارگری ملی ویا محلی حق عضویت دریافت کنند.
***
تمام کارگران باید از حقوق مندرج در این منشور استفاده برند، بدون اینکه تبعیضی از نظر حرفه،تخصص،سن،جنس،نژاد،رنگ،ملیت،کاست،زبان،عقیده سیاسی و یا اعتقادات مذهبی وجود داشته باشد
شورای عمومی فدراسیون جهانی سندیکایی
ورشو 14دسامبر 1954
*دهمین کنگره سندیکایی جهانی
دوسند اساسی جنبش سندیکایی0(انتشارات ابوریحان - اردیبهشت 1361)