«سندیکا گذشته، حال، آینده» (۲ )

«سندیکا گذشته، حال، آینده»

«مروری بر مهمترین اسناد جنبش جهانی سندیکایی»

در ادامه بحث پیرامون سندیکا گذشته ،حال،آینده ضروری است ابتدا یک یکی ازمهمترین اسناد جنبش اتحادیه ای کارگران جهان را برای درک واقعی از چگونگی کارکرد این جنبش که توسط نمایندگان واقعی کارگران در54 سال پیش درکنگره کارگری سندیکایی جهانی به تصویب رسیده است مورد مطالعه دقیق قرار دهیم .

این سند «منشور حقوق سندیکایی» توسط شورای عمومی فدراسیون سندیکایی جهانی در 9دسامبر 1954 (1333 خورشیدی) در ورشو به تصویب رسیده است.

این سند نتیجه و دستاورد بزرگی ازمبارزات جنبش سندیکایی کارگران دنیا و دارای اهمیت تاریخی و برنامه­ای است.

منشور حقوق سندیکایی یکی از اساسی ترین اسناد جنبش کارگری است که توانسته است تاثیرات تعیین­کننده ای در اجرای مصوبات سازمان بین المللی کار به جا گذارد.

اهمیت برنامه­این سند و دیگر اسناد جنبش جهانی سندیکایی از آن­جا ناشی می­شود که­با تکیه برتجارب تاریخی وسنت­های سازمان­های سندیکایی وخرد جمعی همه­ی کنشگران ومبارزین سندیکایی درسراسر جهان تهیه،تدوین وتصویب شده است وبا توجه به استعداد و ظرفیت­های واقعی درآن می­تواند پایه مشترکی برای تامین وتثبیت حقوق وآزادی های سندیکایی در راه رشد و پیشرفت کارگران ایران قرارگیرد.

 درست 24 سال بعد در 22 آوریل 1978 توسط کنگره نهم فدراسیون سندیکایی جهانی ، اعلامیه حقوق سندیکایی در76 ماده به­تصویب رسید که دربخش تضمین ها وماده 76 آن چنین آمده است: برای آن­که سازمان بین­المللی کار ، بطور مشخص و موثر ودرحدصلاحیتش درپیشبرد، تضمین وتامین آزادی­های سندیکایی وحقوق بشر، نقش خود را ایفا کند باید قرار ها و مقاوله نامه های بین­المللی نوینی ارایه و تصویب کند که منطبق بر روح مواد اعلامیه حاضر (اعلامیه جهانی حقوق سندیکایی) باشد .

از آن­جا که این اسناددر کشور ما ایران (جز درسال 1361 توسط انتشارات ابوریحان و برخی انتشارات غیر رسمی) انتشار رسمیِ وسیع وگسترده ای نیافت، و به تبع این محدودیت وسایر محدودیت های ناشی از شرایط اجتماعی وسیاسی سه دهه اخیر ، به­ویژه سال­های طوالانی جنگ نفرت انگیز وهم­چنین رکودناشی از سرکوب جنبش سندیکایی دهه 60 و به­دنبال آن تسلط حزب خانه کارگر وحزب اسلامی کار برروابط کارگری وتحکیم شوراهای اسلامی کار به عنوان تشکیلات ترکیبی وسیاسی ایدئولوژیک بربخش قابل توجهی از روابط کارگری موجودکشور و سایر ملاحظات تاثیرگذار در به­حاشیه کشانده­شدن ِکارگران وحذف آن­ها ازحضور در مشارکت­های اجتماعی ضرور،ناچار کارگران ازدرک مسایل مهم مربوط به زندگی اقتصادی، اجتماعی خود بازماندند آموزش های لازم و از آن جمله درس­های سندیکایی لازم را از این اسناد دریافت نکردند.با برآمدنوینی ازجنبش سندیکایی در ایران اکنون هرگارگر آگاه و هوشیار نیازمند شناخت هرچه وسیعتر از مبانی و اصول نظری جنبش سندیکایی است تا:

1-از این شرایط و امکانات موجود به بهترین شکل ممکن در راستای امر سازمان­یابی کارگران حول بی بدیل­ترین سازمان صنفی – طبقاتی بهره گیرد .

2- امکان بحث وبررسی و برخوردخلاقانه با این مبانی و نظریات و اسناد و مصوبات جنبش سندیکایی جهانی فراهم آید .

3- ازدچارشدن به دورباطل تئوری­پردازی­های محض دوستان دروغین طبقه کارگر پرهیز شود و درعین حال به پالایش نظری دوستان بی تجربه و ابهام رذه ای که خواهان توسعه دانش کارگری این طبقه بزرگ اجتماعی هستند ، یاری شود. مطالعه این اسناد برای کسانی که جنبش سندیکایی کارگران را به درستی نشناخته اند و تحت تاثیر تبلیغات نادرست گروه­های ومحافل معینی از طرف­داران دروغین طبقه­کارگر قرار دارند، می­تواند روشنگر بسیاری از ابهامات ایجادشده باشد وهم­چنین یاریگر کارگران درشناخت هرچه گسترده تر و عمیق­تر از حقوق سندیکایی باشد.     

4- از طریق تجهیز به دانش سندیکایی وتحکیم اعتقاد به تثبیت حقوق وآزادی­های سندیکایی به روند روبه رشد سندیکاخواهی در میان کارگران سرعت داده شود.  تلاش می­شود تا این اسناد از این طریق دراختیار قرارگیرد.

«منشور حقوق سندیکایی»*

1- حقوق کارگران:

­ کارگران حق دارند اتحادیه­کارگری( سندیکا ) تشکیل دهند ، به اتحادیه های موجود بپیوندند ودرفعالیت اتحادیه­ای شرکت کنند بدون این­که اجازه یاکنترل مقامات دولتی یا کارفرما لازم باشد .

کارگران حق دارند درمحل کارخود ویا درهرکجای دیگر ملاقات کنند، بحث کنند وعقاید خود را درمورد تمام مسایلی که به­آن­ها مربوط است آزادانه ابراز دارند، آن­ها حق دارندکه مطبوعات مورد نظرخودرا بخوانند، نشریه­های اتحادیه­ای و کارگری را توزیع وبرای اتحادیه تبلیغ کنند .

کارگران حق دارند درکارخانه های دولتی یاخصوصی ودرهرمحل دیگر نمایندگان کارگر، نمایندگان اتحادیه ویارهبران سازمان اتحادیه­کارگری را انتخاب کنندکه­این نمایندگان برای دفاع ازمنافع کارکران مسوولیت خواهندداشت. هرکارگری حق دارد که به­عنوان نماینده انتخاب شود.

کارگران حق دارندکه با سازمان اتحادیه­ای خود ویا نماینده­ای راکه خود انتخاب کرده اند درباره­ی هرموضوعی که به منافع عمومی، خصوصی ویا شخصی آن­ها مربوط میشود، مطرح سازند .

کارگران حق دارند درهرفعالیتی در دفاع از منافع خود، چه دراعتصاب، چه تظاهرات وچه فعالیت­های دیگر اتحادیه­ای، شرکت کنند.

تحت هیچ شرایطی کارفرمایان ویا مقامات دولتی حق ندارند فعالیت اتحادیه­ای کارگران ویا نظرات شخصی واعتقادات آن­ها را به عنوان دلیلی برای تبعیض چه درمورد استخدام یاهرشرایط استخدامی یا دستمزد یا اخراج ویا جریمه به­کاربرند. 

2- آزادی فعالیت سندیکاها:

اعضای اتحادیه ها باید آزادانه قوانین مربوط به اتحادیه­های خود را بنویسند. این­را که اتحادیه­ها چگونه باید عمل کنند وفعالیت آنها چه باشد،خودباید تعیین کنند. آنها باید رهبران و سایر افراد مسوول خودرا آزادنه و بدون هیچ­گونه محدودیت انتخاب کنند.

 سازمان­های اتحادیه­ای کارگری حق دارندکه براساس قوانین خود عمل کنند. بدون آنکه مزاحمت یا کنترلی از طرف مقامات دولتی یا کارفرما برای آنها ایجاد گردد.

سازمان­های اتحادیه­های کارگری حق دارند بدون کسب اجازه ازهرمقام دولتی جلسه یاکنگره تشکیل دهند .آن­ها حق دارندتظاهرات ترتیب بدهند که شامل تظاهرات درخیابان نیز می­شود .آنها حق دارند­در محل کار خود جلسه تشکیل دهند.

کارگرانی که دراتحادیه­های کارگری سازمان یافته اند حق عضویت خود را برحسب قوانین اتحادیه خود پرداخت خواهندکرد. این وجوه به شیوه ای که قانون اتحادیه مشخص کرده جمع آوری میشود . پرداخت حق عضویت اختیاری است. نحوه اداره صندوق اتحادیه، فقط دراختیار اتحادیه است بدون آنکه از طرف مقامات دولتی یا کارفرما کنترل گردد تحت هیچ شرایطی صندوق اتحادیه های­کارگری ویا دیگر دارایی های آنها ضبط شدنی نیست.

اتحادیه­های کارگری حق دارند از مقامات دولتی محل ثابتی متناسب با فعالیت­شان دریافت کند آن­ها به­تنهایی حق اداره محل خودشان ویا محلی که­به آنها اگذار شده را دارا هسنتد . مصونیت این محل ها باید رعایت گردد.

سازمان­های اتحادیه­کارگری حق­ دارند برای کارگران هرنوع آموزش ویا فعالیت فرهنگی ترتیب دهند.برای آن­ها مدرسه،کتاب­خانه،باشگاه ویا هرنوع تسهیلات اجتماعی،آموزشی،فرهنگی،تفریحی و ورزشی دیگرتهیه دیده و آن­را اداره کنند.

نمایندگان ­اتحادیه­های کارگری و نمایمندگان کارگران حق دارند فعالیت خود را در محیط کار خود،بدون دخالت یانظارت مقامات دولتی ویاکارفرما انجام دهند.آن­ها مادام که مشغول فعالیت­های اتحادیه­ای خود هستند باید درمقابل هرنوع جریمه یا تنبیه یاتوبیخ حمایت شوند.در جاهایی­که خانه­های سازمانی دراختیار کارگران قرار دارد نبایداز ورود نمایندگان اتحادیه­های­کارگری برای انجام وظایف خودبه­این محل ها توسط مقامات دولتی ویا کارفرماجلوگیری به­عمل آید.

تمام اتحادیه­های­کارگری حق دارند برپایه حرفه یا صنعت دریک محل یا منطقه یا کشور ویا قلمرو باهم فدراسیون تشکیل دهند. اتحادیه های کارگری هم­چنین حق دارند کنفدراسیونی دربرگیرنده صنایع،حرف ویا تخصص های مختلف باشد،ایجاد کنند.

3- حق اتحادیه برای نمایندگی کارگران :

اتحادیه­های کارگری حق دارند ازمنافع هر کارگری دفاع کنند و درتمتم مسایلی که به منافع کارگران مربوط است بررسی کرده اظهار عقیده کرده ودخالت کنند.

اتحادیه­های­کارگری،ازجمله کارگرانی­که درخدمات عمومی کارمی­کنند،حق دارند با کارفرمایان ومقامت دولتی مباحثه کرده وقراردادهای دسته­جمعی منعقدکنند.

اتحادیه­های کارگری منافع انفرادی ویا دسته جمعی کارگران را درتمام مجامع مربوطه به­خصوص در رابطه­با دستمزد،ایمنی،آموزش حرفه­ای،استخدامی،و اخراج نمایندگی می­کنند.

هیچ تبعیضی نباید بین اتحادی­های­کارگری توسط مقامات دولتی در رابطه با نمایندگی­شان، قایل گردد. اتحادیه­های کارگری حق دارند به­خاطر خصلت نمایندگی خود در کارهای مربوط به­خود شرکت کنند. اگرقرارباشد فقط دریک سازمان انتخاب شوند چنین حقی به آن­که بیشتری نمایندگی را داراست تعلق دارد.

آنها حق دارند که در اداره وتعیین خط­مشی سازمان های تامین اجتماعی ویا هرسازمان دیگر که به مسایل اجتماعی ارتباط دارد ، شرکت کنند.

آنها حق دارند برای دفاع ازحقوق کارگران به دادگاه بروند .

سازمان­های اتحادیه­های کارگری باید درتمام مسایلی که مستقیم ویا غیرمستقیم به آنها مربوط است، به­خصوص درتنظیم قوانین وآیین­نامه­ها  مورد مشورت قرارگیرند.

4- حق اعتصاب:

حق اعتصاب یک حق­اساسی­ کارگران است . هرکارگر، صرف­نظر از حرفه اش ، نباید حق دارد بدون هیچ محدودیتی به عمل اعتصاب متوسل شود. کارگران وسازمان­های اتحادیه ایحق دارند عمل اعتصاب را سازمان دهند ویا ازآن حمایت کنند.

سازماندهی یک اعتصاب وشرکت دریک اعتصاب نباید تحت هیچ شرایطی باعث تنبیه، جریمه ویاهرعمل توبیخی دیگر،چه قبل،چه­ دراثنا و چه بعداز اعتصاب گردد.

5- فعالیت بین­المللی اتحادیه­های کارگری:

سازمان­های اتحادیه­ کارگری حق دارند به سازمان­های بین­المللی اتحادیه­کارگری، به انتخاب خود  وبراساس خواسته­های آزادانه ابراز شده­ی اعضای خود بپیوندند.

سازمان­های اتحادیه­های کارگری حق دارند درفعالیت­های بین­المللی اتحادیه­ای شرکت کنند، باسازمان­های بین­المللی اتحادیه­ی کارگری همکاری کنند وکارمشترک انجام دهند وباکارگران واتحادیه­های کارگری سایر کشورها همبستگی     

اعلام کنند. آن­ها حق دارند جلسات و کنفرانس­های اتحادیه­ کارگری مشترک تشکیل دهند.

سازمان­های اتحادیه­های کارگری حق دارند با سازمان­های اتحادیه­ی بین­المللی یا خارجی،بدون هیچ محدودیتی،نماینده مبادله کند. بدین منظور درصورت لزوم به نمایندگان آن­ها گذرنامه و ویزا داده خواهد شد.

سازمان­های اتحادیه­های­کارگری حق دارند با سازمان­های کارگری همه کشور­ها روابط همیشگی برقرارکنند. آن­ها حق دارندبا سازمان­های اتحادیه­ی کارگری علاقمند توافق کنندکه برا­ی آن­ها نماینده یا نشریه بفرستند. هم­چنین آن­ها حق دارند جلسات و کنفرانس­های بین­المللی اتحادیه­ای کارگری را درکشورهای مربوطه ترتیب دهند و همبستگی و کمک متقابل بین­الملی راسازمان دهند.

آن­ها حق دارند از سازمان­ها­ی اتحادیه­ی­ کارگری ملی ویا محلی حق عضویت دریافت کنند.

***

 تمام کارگران باید از حقوق مندرج در این منشور استفاده برند، بدون اینکه تبعیضی از نظر حرفه،تخصص،سن،جنس،نژاد،رنگ،ملیت،کاست،زبان،عقیده سیاسی و یا اعتقادات مذهبی وجود داشته باشد        

شورای عمومی فدراسیون جهانی سندیکایی

ورشو 14دسامبر 1954

*دهمین کنگره سندیکایی جهانی

دوسند اساسی جنبش سندیکایی0(انتشارات ابوریحان - اردیبهشت 1361)